Bạn có biết làng Vũ Đại ở đâu không? Làng Vũ Đại xưa kia luôn được người ta biết đến với hình ảnh ngôi làng nghèo khó, áp bức và bóc lột. Tuy nhiên, khi đến với ngôi làng cổ kính này ngày nay, bạn có thể cảm nhận được nhiều sự thay đổi lớn trong từng con ngõ hay từng xóm nhỏ. Sự chuyển mình mạnh mẽ là thế nhưng ngôi làng Vũ Đại này vẫn luôn lưu truyền và gìn giữ được các giá trị văn hóa truyền thống từ ngàn đời của ông cha.
Làng Vũ Đại ở đâu?
Vậy làng Vũ Đại ở đâu? Làng Vũ Đại thuộc xã Hòa Hậu, ở trung tâm thành phố Phủ Lý, huyện Lý Nhân, Hà Nam. Cách thành phố Hà Nội khoảng 40km, đây cũng là quê của nhà văn Nam Cao. Ngôi làng nhỏ này đã đi vào nhiều tác phẩm của Nam Cao với cái tên làng Vũ Đại.
Làng này nằm ở cuối lưu vực sông Hồng. Hai phía xung quanh làng này đều tiếp giáp với sông. Phía Đông tiếp giáp với sông Hồng, phía Nam tiếp giáp sông Châu là một dòng sông của người Hà Nam vì con sông này chỉ chảy trọn vẹn trên lãnh thổ của tỉnh. Làng này mang đặc điểm của một vùng đồng bằng sông Hồng điển hình bởi có những ruộng lúa nước mênh mông cũng như vùng đất chiêm trũng sở hữu nhiều ao hồ.
Ngoài hai dòng sông thơ mộng này thì cảnh quan nơi đây còn nổi bật với những bãi dâu, những nương ngô xanh mướt, những vườn chuối rì rào trong gió. Vẫn còn đó cây đa, có bến nước, có sân đình, những biểu tượng đặc trưng của làng quê Việt Nam xưa.
Làng Vũ Đại ngày ấy
Thời xa xưa, làng Vũ Đại đã nổi tiếng với việc trồng dâu nuôi tằm và trồng chuối. Những loại cây này vô cùng quen thuộc với các vùng quê ở đồng bằng Bắc Bộ. Làng này nổi tiếng với chuối Ngự, tương truyền loại chuối này dùng để cống nạp cho các vị vua chúa xưa nên còn được gọi là chuối Tiến Vua. Chuối quả nhỏ, nải sai, có mùi thơm, vị ngon ngọt, dù có đem đi nơi khác trồng thì cũng không ra trái đúng vị như ở đây.
Trước năm 1945, người dân ở nơi đây chủ yếu sống bằng nghề dệt vải. Nhưng mà cái đói cái nghèo vẫn đeo bám họ. Cuộc sống người dân khổ cực, khó khăn, quanh năm lam lũ. Để rồi chúng ta thấy xuất hiện trong các tác phẩm văn học những số phận bất hạnh như Chí Phèo, Thị Nở, Lão Hạc bị đẩy vào bước đường cùng.
Mặc dù tên làng Vũ Đại chỉ xuất hiện trong tác phẩm Chí Phèo của nhà văn Nam Cao, nhưng ngôi nhà của Bá Kiến đã có tuổi đời trên cả trăm năm và đang trở thành một địa điểm du lịch thu hút hàng nghìn khách đến chiêm ngưỡng.
Làng Vũ Đại bây giờ
Ngày nay, thì ngôi làng vẫn được người dân nơi đây gìn giữ được những nét văn hóa từ lâu đời cũng như các công trình kiến trúc lịch sử. Ghé thăm nhà của cụ Bá Kiến, vẫn những nét cổ kính đó, trải qua bao thăng trầm, qua hai cuộc chiến tranh, dù chưa được tu sửa lần nào nhưng vẫn không bị đổ vỡ, dột nát. Những chữ viết, những đường nét chạm trổ còn giữ nguyên chưa phai mờ.
Ngoài ghé thăm các địa điểm du lịch của làng này, bạn có thể thưởng thức đặc sản nơi đây như chuối Tiến Vua, niêu cá kho Bá Kiến không đâu sánh được. Vậy, món cá kho của làng Vũ Đại có ngon không? Phải thưởng thức thì mới cảm nhận được hương vị khó cưỡng của những đặc sản nổi tiếng này.
Làng Vũ Đại từng là một nơi nghèo nhất trong vùng vì đất đai của địa phương không phù hợp để canh tác. Không có thịt gà hay là thịt bò để làm một bữa ăn ngon cho ngày Tết, nên người dân địa phương đã quyết định tạo ra một món ngon từ cá có rất nhiều trong làng. Khoảng vào 23 và 25 tháng 12 âm lịch, dân làng bắt cá và phân phát chúng đến từng hộ gia đình để nấu bữa ăn đặc biệt cho ngày Tết. Để rồi đến ngày nay thì món cá kho làng Vũ Đại đã trở thành một món ăn đặc sản, giúp nhiều cho kinh tế của làng phát triển.
Đặc sản cá kho làng Vũ Đại
Kinh nghiệm dân làng cho biết dùng cá trắm đen luôn là lựa chọn duy nhất cho món ăn này, chỉ sử dụng phần thân và đuôi, bỏ phần đầu. Mỗi con cá nên nuôi thức ăn tự nhiên, nặng 3 đến 5 kg. Cá được ướp với gừng, riềng xay nhỏ, thêm mắm, cốt cua đồng, nước hàng… Các nồi đất nung làm bởi các nghệ nhân gốm từ Nghệ An, vung nồi làm từ Thanh Hóa. Sử dụng nồi nhôm làm món ăn này rẻ hơn nhiều, tuy nhiên, điều này thì không tạo ra hương vị đúng chuẩn món cá kho này.
Điều chỉnh lửa nấu món ăn là một bước quan trọng. Gỗ được lấy từ cây nhãn để đảm bảo được hương vị độc đáo của món ăn, cá được đun sôi 14 đến 16 tiếng. Nghệ nhân có kinh nghiệm sẽ biết lượng nước còn lại trong nồi chỉ bằng cách nghe âm thanh nước sôi và biết món ăn có mặn hay không bằng cách ngửi hương bay thoang thoảng.
Kết Luận
Đọc bài trên đây chắc bạn cũng biết rằng làng Vũ Đại ở đâu rồi đúng không nào? Với những thông tin trong bài này rất mong bạn sẽ có thêm được những kinh nghiệm trước khi tham quan đến làng Vũ Đại này nhé.
